Tarihte ve Günümüzde Enerji Kaynakları
İnsanlar tarih boyunca enerji kaynaklarına ihtiyaç duymuşlardır. İnsanların enerji kaynaklarına yakın yerlerde toplandıkları ve devlet kurdukları görülmüştür. Bu enerji kaynaklarını elde etmek için de birbirleriyle mücadele içerisine girmişlerdir. Savaşlar, barışlar ve devletlerin siyasetleri hep enerji kaynakları üzerine olmuştur. Gelişen devletlerin enerji ihtiyacı gittikçe artmıştır ve kendi enerjisi kendisine yetmeyen devletlerde başka devletlerin enerji kaynaklarına göz dikmiştir. I. Dünya Savaşı’nın çıkmasının en önemli sebebi enerji kaynaklarına ulaşmadır. İngiltere, İtalya, Fransa ve Almanya gibi devletler enerji kaynağı bulmak amacı ile sömürgecilik faaliyetlerine girişmişlerdir. Almanya ile Fransa arasında Alsace-Loren bölgesinde bulunan kömür yataklarını bölüşememe bu savaşın önemli nedenleri arasındadır. Savaş bittikten sonrada kazanan devletler yenilen devletlerin enerji kaynaklarına el koyma politikası izlemiştir. Örneğin Osmanlı toprakları üzerinde bulunan Hicaz bölgesindeki petrolleri ele geçirme amacı ile İngiltere bölgeyi işgal etmiştir. Türklerin çoğunlukta olmasına rağmen petrol yataklarının yoğun olduğu Musul çevresini ne pahasına olursa olsun bırakmamıştır. Fransa ise gözünü Zonguldak çevresindeki taş kömürü yataklarına dikmiştir. Osmanlı Devletinin en konuşulan padişahı II. Abdülhamit Han’ın da petrol bölgeleri üzerindeki siyasetleri vardır. Osmanlı toprakları üzerindeki petrol kaynaklarının tespit edilip haritasını çıkartmıştır. Ayrıca bazı petrol kaynaklarını kendi satın almış ve şahsileştirmiştir. Buradaki amaç bölgenin elden çıkması durumunda bile petrollerden Osmanlı payını almaktır.
Günümüzde yine en önemli politikalar enerji üzerine yapılmaktadır. Devletler enerji projelerine büyük meblağlar yatırmaktadır. Doğalgaz, Petrol ve kömür madenleri fazla olan devletlerin dünyadaki önemi gittikçe artmaktadır. Bu tür yakıtlara fosil yakıtlar denilmektedir. Bu yakıtlar eski canlı kalıntılarının değişime geçmesiyle oluşmaktadır. Fakat şu bilinmelidir ki bu enerji kaynakları bir gün tükenecektir. Dünyadaki kaynaklar incelendiğinde bu günkü kullanıma göre kömürün 230, petrolün 40 ve doğalgazın 65 yıllık ömrü kaldığı tahmin ediliyor. Bunun farkında olan devletler ise nükleer enerjiye yöneliyor. Fakat nükleer enerji doğaya ve insanlara büyük zararlar verebiliyor. 1986’da Ukrayna’daki Çernobil’de bulunan nükleer santraldeki kazada atmosfere büyük miktarda radyasyon içeren maddeler yayılmış ve yüzlerce kilometre uzakta bulunan yerlere bile zararı dokunmuştur. Türkiye’de bu faciadan etkilenmiş, Karadeniz Bölgesi’nde yaşayanlarda çeşitli kanser vakaları görülmüştür. Bu enerji kaynaklarına alternatif olan başka enerji kaynakları da bulunmaktadır. Hiç bitmeyeceği ve kendini yenilediği düşünülen bu kaynaklara yenilenebilir enerji kaynakları denir. Bu kaynaklar doğaya zarar vermemektedir. Hidroelektrik enerji, rüzgâr enerjisi, jeotermal enerji, güneş enerjisi bu kaynaklara örnektir. Bu kaynakların diğer enerji kaynakları arasındaki payı yaklaşık % 14 tür.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Hidroelektrik enerji: Suyun akıntı gücünden yararlanılarak elektrik enerjisi üretilmesidir. Yenilenebilir enerji üretiminin % 70’ini oluşturur. Dünya elektrik ihtiyacının % 20’sini karşılamaktadır. Türkiye elektrik ihtiyacının yaklaşık % 23’ünü hidroelektrikten karşılamaktadır. Norveç gibi yükseltisi fazla olan ülkeler elektrik üretiminin tamamına yakınını ( % 99 ) bu enerjiden sağlamaktadır.
Rüzgâr enerjisi: Rüzgârı hareket ettirme ve hareket sayesinde elektrik enerjisi üretilmesi için kullanırız. Rüzgârdan türbinlerin dönmesini sağlayarak elektrik üretilir. Rüzgâr enerjisini en çok üreten ülke Almanya’dır. Türkiye’de Bozcaada ve Çanakkale’de Rüzgar enerjisi santralleri bulunmaktadır.
Jeotermal enerji: Yeraltında ısınan su ve buharın yer yüzeyine çıkması ile elde edilir. Kırıklı yapının çok olduğu bölgelerde daha yoğundur. Mineral bakımından zengin olduğu için tedavi amaçlı olarak da kullanılır. Ayrıca ev ve işyerlerinin ısıtılmasında ve elektrik üretiminde kullanılır. Ege Bölgesinde kırıklı yapı fazla olduğundan yaygın olarak kullanılmaktadır. Türkiye’nin jeotermal enerjiden elektrik üreten ilk santrali Denizli Kızıldere Jeotermal Santralidir.
Güneş enerjisi: Güneş ışınları direk ışık ve ısı olarak kullanılabildiği gibi elektrik enerjisi üretiminde de kullanılır. Ev ve işyerlerinin ısıtılması, sıcak su temini termal güneş panelleri tarafından sağlanmaktadır. Elektrik enerjisi üretimi ise güneş pilleri sayesinde olmaktadır. Dünya dışına gönderilen uydular da bu güneş pilleri sayesinde enerjilerini üretirler. Türkiye güneşin dik olarak gelmediği ülkelerden olduğu için üretim potansiyeli ekvatora yakın ülkelere göre düşüktür. Fakat gün geçtikçe ülkemizde güneş enerjisi yaygınlaşmaktadır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi güneşlenmenin en fazla olduğu bölgedir.
Bu kaynakların dışında biyokütle enerjisi, gelgit ve dalga enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynakları bulunmaktadır. Dünyadaki enerji kaynakları gittikçe tükenmekte ve yerini yenilenebilir enerji kaynaklarına bırakmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarını yaygınlaştırma amacı ile çeşitli konferanslar yapılmaktadır. Bunlardan biride Dünya Rüzgar Enerjisi Konferansı ve Yenilenebilir enerji sergisidir. Bu konferansa 2010 yılında İstanbul’da bulunan Haliç Kongre Merkezi ev sahipliği yaptı.
